KỊCH NGẮN

CON CU MỒI

NHÂN VẬT:


1. BÁC HAI 65 tuổi
2. VỢ BÁC HAI 60 tuổi
3. TÁM TUỒNG 47 tuổi - Phó Chủ tịch xã
4. HAI HÙNG 45 tuổi - Con thứ hai chú Ba Tam
5. VỢ HAI HÙNG 40 tuổi
6. ÚT THẮM 32 tuổi - Con gái út chú Ba Tam
7. HẰNG 25 tuổi - Con út bác Hai
8. TƯ TỬNG 42 tuổi - Hàng xóm

CẢNH I

( Một buổi sáng tại nhà bác Hai, cảnh trang trí như những gia đình có của ăn của để ở nông thôn. Chính diện là bàn thờ gia tiên, phía trên có một bộ tranh thờ. Giữa nhà là chiếc bàn dài, hai bên có 4 chiếc ghế dựa, trên bàn là bộ ấm tích uống trà, bên phải nhìn vào có bộ ván ngựa. Bên trái là một tủ ly, phía trên có chiếc TiVi 14 inch.)

VÀO KỊCH

- BÁC HAI: (Từ cửa buồng bước ra, bước lại chổ móc quần áo lấy chiếc khăn rằn khoác lên vai, miệng nói) – Bà ơi! Sao sáng nay không nghe nó kêu vậy bà?
- BÁC HAI GÁI: (Trả lời vọng từ phía trong) – Hả? Ông nói cái gì kêu?
- BÁC HAI: (Lẩm bẩm) – Cái bà nầy thiệt! Hỏi cũng như không, càng già càng lảng tai – (Vừa nói bác Hai vừa bước ra nhìn lên chổ đầu hồi nhà, rồi chợt kêu lên) – Ủa! Đâu mất rồi. Con Hằng đâu? Bây đem cái lồng treo chổ nào rồi hả?
- HẰNG: (Từ trong chạy ra) – Ba nói cái lồng nào?
- BÁC HAI: - Thì cái lồng con cu mồi của chú Ba bây đem về đây chớ còn cái nào nữa?
- HẰNG: - Con đâu có đem đi đâu! Mà mấy bửa trước con thấy anh Tư Tửng hỏi mượn ba để đi gác cu gì đó mà...
- BÁC HAI: - Thôi chết rồi! Chiều hôm qua thằng Tửng trả, tao máng ở nhà dưới thay nước cho nó rồi quên luôn. Đâu bây chạy xuống coi sao mà nó êm re vậy?
- HẰNG: - (Chạy xuống nhà dưới rồi nói vọng lên) – Không có ba ơi! Con có thấy gì đâu!
- BÁC HAI: - Hả! Con nói cái gì? Ai đem nó đi đâu rồi ? – (Vừa nói bác Hai vừa đi nhanh xuống nhà dưới).

(Bác Hai vừa đi ra thì Tám Tuồng – Phó Chủ tịch xã bước vào, ngó quanh quất không thấy ai anh ta buột miệng)

- TÁM TUỒNG: - Bác Hai ơi! Có nhà không bác Hai?
- BÁC HAI GÁI: - (Từ trong bước ra) – Ủa! Thằng Tám bây mới tới hả?
- TÁM TUỒNG: - Dạ! Con mới tới. Bác Hai trai có ở nhà không bác?
- BÁC HAI GÁI: - Có ! ổng mới chạy xuống nhà dưới đó. Bây ngồi uống trà đợi một chút ổng lên liền. – (Vừa nói bác Hai gái vừa đi vào trong gọi lớn) – Ông ơi! Có thằng Tám ủy ban tới nè.

(Bác Hai gái đi vào trong còn lại một mình Tám Tuồng, anh ta rót cho mình ly trà, nhấp một ngụm rồi đặt xuống ngó quanh quất. Bác Hai trai và Hằng đi vào, trên tay bác Hai là chiếc lồng chim trống không, bên ngoài lồng có cột một mảnh vãi trắng. Vừa bước vào bác Hai đã lên tiếng giọng bực tức)

- BÁC HAI : - Tổ cha nó quân đầu trộm đuôi cướp, chỉ mới quên một đêm thôi là đã mất rồi. – (ngó thấy tám Tuồng, bác lên tiếng) – Ủa! Thằng Tám bây mới tới hả?
- TÁM TUỒNG: - Dạ! Con mới tới. Mà bác nói mất cái gì?
- BÁC HAI: - Thì con cu mồi của chú Ba con Hằng tao đem về đây nuôi hỗm rày đó. Thằng Tư Tửng mượn đi gác mấy bữa, chiều hôm qua nó trả tao thay nước rồi máng luôn ở nhà dưới. Vậy mà sáng nay mất tiêu rồi, nó còn đem cái lồng ra vụt ngoài bụi tre nè. Bây là chính quyền coi xử dùm tao vụ nầy. Chớ mất con cu mồi nầy tao tiếc còn hơn mất mấy triệu đồng.
- TÁM TUỒNG: - Dạ! Mà sao nó không trộm cái gì lại đi lấy con cu mồi? Ủa! Mà bác Hai treo miếng vãi nầy làm gì vậy?
- BÁC HAI: - Tao cho nó để tang chú Ba con Hằng, nghĩa tử là nghĩa tận mà bây. Ngày Ba Tam chết tao để ý thấy nó im lặng không kêu réo gì mấy ngày. Thì ra là con vật mà nó cũng có tình, có nghĩa với người chủ của mình. Tao tính đợi vài bữa nữa xã tang 49 ngày rồi tháo ra. Vậy mà bây giờ... À! Con Hằng đâu ? Sẳn có thằng Tám ở đây, con lấy giấy viết ra làm tờ cớ gởi cho chánh quyền luôn đi con.
- HẰNG: - Dạ! Nhưng làm tờ cớ thì viết sao đây ba?
- BÁC HAI: - Thì viết là cớ mất con cu mồi chứ còn sao nữa! Có người trả hai chỉ vàng tao còn không bán đó, bộ bây tưởng đồ bỏ sao! Làm tờ cớ với chính quyền rồi tao sẽ đi kiếm lại cho bằng được con cu mồi nầy. Chỉ có dân trong nghề mới biết giá trị của nó. Thôi, con vô trong viết đi, để ba nói chuyện với anh Tám. – (quay qua tám Tuồng) – Lại đây uống trà Tám, bây ghé tao chắc là có chuyện gì hả ?
- TÁM TUỒNG: - Dạ! Cũng có chút chuyện bác Hai. Bác là người lớn tuổi, có uy tín nhất trong ấp nầy, lại là người đứng đầu dòng tộc họ Trần nên cháu muốn bàn với bác chuyện nầy.
- BÁC HAI: - Thì có chuyện gì bây cứ nói thẳng ra, rào đón úp mở mà làm gì cho mất thì giờ.
- TÁM TUỒNG: - Dạ! Như bác cũng biết tỉnh mình đang kêu gọi đầu tư, các khu công nghiệp, khu chế xuất đang chuẩn bị xây dựng ở nhiều nơi...
- BÁC HAI: - Chuyện đó thì tao biết nhưng mà nó có ăn nhập gì tới mình đâu ?
- TÁM TUỒNG: - Vừa rồi cháu có đi họp trên huyện, mấy anh trên đó báo cho cháu biết có một công ty nước ngoài vào ký kết làm ăn với An Giang mình. Họ sẽ xây dựng một nhà máy sản xuất thuộc vào hàng tiên tiến nhất và sẽ thu nhận hàng ngàn công nhân là người địa phương vào làm việc trong nhà máy...
- BÁC HAI: - Xây dựng nhà máy thì phải có công nhân làm việc chớ chẳng lẻ để nó nằm ở không. Mà bây nói chuyện đó với tao làm cái gì ? Chẳng lẻ bây muốn xin tao cho con Hằng đi làm công nhân ? Không à! Nó phải ở nhà lo cơm nước chớ, lúc nầy bả yếu lắm rồi. À! Mà cái nhà máy đó xây dựng ở đâu mà bây quan tâm dữ vậy ?
- TÁM TUỒNG: - Dạ! Theo như mấy ảnh nói thì nó sẽ nằm trên địa phương mình, ngay tại ấp nầy đây ạ!
- BÁC HAI: - Hả! Bây nói cái gì ? ngay trên ấp mình. Cha! Cái vụ thành thị hóa nông thôn nầy coi chừng lợi bất cập hại à bây. Bán hết đất đai lấy tiền ăn xài cho đã rồi có ngày không còn cục đất chọi chim...
- TÁM TUỒNG: - Thưa bác! Nếu mình nhìn vấn đề ở góc độ tích cực thì mọi việc sẽ không đến nỗi nào đâu ạ. Có nhà máy rồi chẳng mấy chốc xã mình sẽ thay đổi hẳn, ngoài nguồn thu cho ngân sách địa phương thì con em ở địa phương mình sẽ có công ăn việc làm ổn định không còn cảnh nhậu nhẹt sinh chuyện trong những lúc nông nhàn. Rồi điện, đường, trường, trạm cũng sẽ mọc lên...
- BÁC HAI: - Biết! Tao cũng biết như vậy nhưng mà bây giờ tự dưng thay đổi hết tao thấy nó làm sao ấy. Tuy nhiên, nói cho cùng thì mình phải chấp hành chủ trương chính sách của Nhà nước thôi, có muốn đi ngược lại cũng chẳng được.
- TÁM TUỒNG: - Con biết là bác sẽ ủng hộ chuyện nầy thôi nhưng có một vấn đề khá nan giải mà con muốn trình bày với bác. Đó là việc quy hoạch nhà máy có dính cả phần mộ họ Trần của bác vào đó...
- BÁC HAI: - Hả ? bây nói cái gì ? sao phần mộ họ Trần lại dính vào đó...
- TÁM TUỒNG: - Dạ! Vừa rồi mấy anh trên tỉnh cùng đoàn khảo sát nước ngoài đã về đây. Họ chọn khu đất phía đông gồm mấy chục Ha mà bà con mình đang làm lúa. Tất nhiên là họ sẽ bồi hoàn tương xứng với những gì mà mình mất đi. Hầu hết những gia đình có liên quan đều đã đồng ý, chỉ còn bác và mấy anh chị...
- BÁC HAI: - Rồi bây giờ tao phải bốc hết phần mộ ông bà lên à ?! Rồi còn Ba Tam nữa chớ, mới nằm xuống chưa được 49 ngày mà phải quật mồ à ? Không bao giờ! – (bác Hai nói với giọng giận dữ) - Không bao giờ tao cho phép ai động tới nơi yên nghĩ của dòng họ Trần nầy.
- TÁM TUỒNG: - Con xin bác hãy bình tỉnh, con gặp bác là cũng muốn bàn xem có cách nào giải quyết ổn thỏa cho đôi bên.
- BÁC HAI: - Không có giải quyết cái gì hết. Tao thà nhịn đói chứ không bán đất đai của ông bà để lại, rồi còn chuyện đào mồ cuốc mả nữa chớ. Tội lổi, tội lổi lắm Tám ơi!

(Đúng lúc đó Tư Tửng bước vào, anh ta tía lia cái miệng)

- TƯ TỬNG: - Bác hai! Bác Hai ơi! Em Hằng nói con cu mồi bị mất rồi hả bác ? Trời ơi! Uổng quá. Nó là con cu hay nhất mà con biết từ lúc chơi cu tới giờ.
- BÁC HAI: - (giọng buồn thiu) – Ừ ! Mất rồi...
- TƯ TỬNG: - (nhìn thấy Tám Tuồng) – Ủa! anh Tám tới chơi hả ? Anh điều tra giùm cái vụ nầy coi. Hồi nào tới giờ ấp mình đâu có mấy cái vụ trộm vặt nầy.
- TÁM TUỒNG: - (cầm cặp táp đứng lên) – Thưa bác Hai! Bây giờ cháu phải về xã có việc. Cháu sẽ báo lại mấy anh em bên công an để họ xuống xem xét vụ mất trộm. Còn chuyện kia con mong bác xem xét lại. Anh Tư ở chơi nhé!
- TƯ TỬNG: - Dạ! Anh Tám về. À! Mà anh Tám ơi! Tôi nghe bà con nói tới đây sẽ có một nhà máy gì đó xây dựng tại ấp mình phải không anh ?
- TÁM TUỒNG; - Ờ! chuyện đó thì có nhưng vẫn còn một số trục trặc chưa giải quyết xong. Thôi để khi khác nhé! Bây giờ tôi phải đi.
- TƯ TỬNG: - (nói với theo khi Tám Tuồng đã bước ra cửa) - Trục trặc gì thì giải quyết ào một cái cho rồi anh Tám. Có nhà máy là ấp mình đổi đời liền... (quay sang bác Hai) – Phải không bác Hai ?
- BÁC HAI: - Hừ! Đổi đời cái gì. Mầy thì biết mốc khô gì mà kêu nó giải quyết cái ào cho xong. Tao đang bực mình đây...
- TƯ TỬNG: - Thôi mà bác Hai! Giận con, giận cháu làm cái gì, để con đi tầm con cu mồi cho bác. Thằng trộm nó chắc cũng không xa lạ gì đâu...
- BÁC HAI: - Ờ! mầy coi dò hỏi giùm tao, chớ mất nó tao tiếc lắm. Không phải là chuyện nó đáng giá một, hai chỉ vàng đâu. Tao tiếc là vì một nguyên nhân khác kìa.
- TƯ TỬNG: - Vậy con về hén bác Hai. Có gì con cho bác hay liền.

(Tư Tửng bước ra cửa, bác Hai đứng lên bước vào trong. Chuyển cảnh)


CẢNH 2

(Cảnh nhà hai Hùng, con của chú Ba Tam – em bác Hai – trang trí thuộc loại trung lưu ở nông thôn. Hai Hùng đang ngồi trầm ngâm bên bàn trà thì vợ Hai Hùng bước vào)

- VỢ H. HÙNG: - Ông à! Hổm nay ông có nói chuyện với con út Thắm không ? Nó mà không chịu ký tên bán đất thì mình cũng móc bọc luôn. Còn bác Hai nữa, nếu ổng nhất định không chịu dời nền mộ thì mình tính sao đây ?
- HAI HÙNG: - Thì tui đang nhức đầu vì cái chuyện đó đây. Con út Thắm đã nghèo mà còn làm phách, nó nghe lời ông Hai nhất định không chịu bán đất. Ngặt một cái phần đất của mình nằm chung trong phần hương hoả nên phải có đủ chữ ký của mấy anh em. Tự nhiên có hàng trăm triệu đổi lấy cái nghề làm ruộng dầm mưa dãi nắng mà không muốn, cứ muốn ôm lấy cái khổ... (ngập ngừng)... Còn nền mộ thì dời về miếng vườn giáp ranh là xong chớ gì. Cứ phức tạp hoá vần đề lên... ba thì dù gì đi nữa ổng cũng chết rồi. Mà người chết là hết... người sống sờ sờ đây không lo... lại lo...
- VỢ H. HÙNG: - Hay là ông qua nói với bác Hai lần nữa coi, cứ ỏng ẹo hoài coi chừng họ đổi ý mua chổ khác thì mình mất trắng đó. Thiên hạ thì cầu mong bán được đất còn mình được thể lại làm khó dễ... Hừ! Già néo thì đứt dây...
- HAI HÙNG: - Nói rồi! Nói nhiều lần nữa là khác. Ổng nói cái chuyện động mồ động mả quan trọng lắm, không khéo con cháu không ngóc đầu lên nổi. Còn tui thì thấy không có mấy trăm triệu thì đúng là không ngóc đầu lên được với ai.
-
(Đúng lúc đó Út Thắm bước vào. Cô đưa tay lấy chiếc nón lá xuống quạt quạt mấy cái rồi nói với Hai Hùng)

- THẮM: - Anh Hai, ngày mai anh cho máy suốt qua đất tui nghen. Lúa cắt hổm rày ủ mưa ủ nắng rụng bộn rồi.
- HAI HÙNG: - Máy tao hư rồi, bây coi kêu máy khác đi chớ không biết chừng nào mới sửa xong.
- VỢ H. HÙNG: -Ủa! Máy hư hồi nào ông ? mới suốt cho chú Tư Tửng hôm qua mà ?
- HAI HÙNG: -(nạt)- Đàn bà thì biết gì máy móc mà nói. Nó mới hư nè... hỏi nữa không ?
- THẮM: - Chết rồi! Cả vùng nầy bây giờ chỉ có máy suốt của anh thôi. Kêu chổ khác lúc đông ken như vầy thì ai mà đổ đường xuống đây làm cho mình. Mà hư hỏng gì có nặng không anh Hai ? nhắm chừng nào mới sửa xong ?
- HAI HÙNG: - Tao mở mắt còn không biết nữa chớ ở đó mà nhắm... hơn nữa lúc nầy tao kẹt tiền nên chuyện sửa chữa chắc còn lâu...
- THẮM: - Nói như anh vậy chắc mấy công lúa của tui phải đập bồ quá. Mà thời bây giờ làm gì còn bồ mà đập!
- HAI HÙNG: - Bây mà lo gì! Mấy trăm triệu còn hổng lấy... lấy gì mấy công lúa.
- THẮM: - Thôi! Tui hiểu rồi. Chỉ vì cái chuyện bán đất bán đai tui hổng chịu nên bây giờ anh gây khó dễ chứ gì ?
- VỢ H. HÙNG: - Cô Út! Cô nói gì kỳ vậy ? anh em giúp nhau hổng hết chớ gây khó dễ cái gì. Máy hư thì nói máy hư...
- THẮM: - Hừ! Mới chạy ầm ầm suốt cho anh Tư hôm qua, bây giờ tới tui lại hư. Chắc anh chị muốn tui ký giấy bán đất rồi thì máy mới sửa xong chớ gì ? Mà cho dù tui có ký thì bác Hai cũng đâu có chịu! Anh dám ra dời mộ ba hông ?
- HAI HÙNG: - Chuyện có phức tạp hay không thì cũng do mình mà thôi. Tao hỏi mầy ba chết rồi, ổng có nói phải nằm chổ nầy, không nằm chổ khác hông ? Còn ông bà! Thiếu gì gia đình người ta lấy cốt mang vô chùa đó, có sao đâu. Chuyện lập nhà máy là do chủ trương của Nhà nước, mầy chống lại được không ? Sao không lấy tiền đó xây mồ, xây mả lại cho khang trang, đẹp đẻ hơn ? chớ bây giờ hổng có tiền tao thấy lo ăn còn chưa xong nói gì lo bao đồng.
- THẮM: - Không có Nhà nước nào chủ trương đào mồ cuốc mả người ta cả. Mà cũng không phải có tiền là mua được tất cả đâu... anh không suốt thì tui mang lúa về nhà, vợ chồng con cái lo đạp lấy hột. Anh cứ làm theo những gì mà anh cho là đúng. Thôi! Chào anh chị tui về.

(Đợi Thắm bước ra cửa, vợ Hai Hùng hấp tấp quay qua hỏi chồng)

- VỢ H. HÙNG: - Máy suốt có hư thiệt không ông ? Trời ơi! Nghỉ một ngày là mất mấy chục giạ lúa đó.
- HAI HÙNG: - Hư cái gì mà hư! Tại tui thấy con Thắm nó cứng đầu nên nói máy hư để dạy cho nó một bài học quyền huynh thế phụ. Thử coi không có thằng anh Hai nầy thì nó làm ăn lên hay xuống, hở cái gì cũng một điều bác Hai, hai điều bác Hai. Bây giờ cả vùng nầy máy suốt của tui là độc quyền, nhắm ông Hai có lo được cho nó không ?
- VỢ H. HÙNG: - Ông tính sao thì tính, chứ đang vào vụ mà ông để máy nằm nhà sao tui xót ruột quá.
- HAI HÙNG: - Được rồi! Được rồi! Bà vô lo cho mấy con heo ăn đi, nó réo um sùm ở trỏng kìa , mọi chuyện để tui lo.

(Trở lại cảnh nhà bác Hai, có treo chiếc lồng trống không trước nhà. Trên chiếc lồng vẫn còn mảnh vãi trắng, bác Hai đi tới đi lui ngẫm nghĩ)

CẢNH 3

- BÁC HAI: - (Đi tới, đi lui lầm bầm một mình) - Cái thằng Tửng nầy! Nói bửa nay ghé mà đợi hoài hổng thấy.
- HẰNG: - (xách cái ấm nước sôi bước tới châm vào bình trà trên bàn rồi quay ra bác Hai) – Ba! Con mới châm trà đó, ba đợi một chút cho ra trà rồi hãy uống. Ba đang đợi ai mà đi tới đi lui coi bộ nóng ruột dữ vậy ?
- BÁC HAI: - Thằng Tư Tửng nó nói bữa nay ghé cho tao biết tin về con cu mồi. Hình như có người đang nuôi nó ở Chợ Mới thì phải. Để thằng Tửng về coi sao, nếu đúng chắc ba phải đi ra ngoài đó một chuyến mới được.
- HAI HÙNG: (Từ ngoài cửa bước vào) – Bác Hai! Bác nói ai nuôi con gì ngoài Chợ Mới ?
- BÁC HAI: - Ờ! thằng Hùng hả ? thì tao nói con cu mồi của ba mầy để lại bị mất cả 10 ngày nay rồi đó.
- HẰNG: - Anh Hai mới qua! anh ngồi chơi uống nước, em phải vô nấu cơm. – (nói xong Hằng bước vào trong)
- HAI HÙNG: - Tưởng gì! Thôi thì mình kiếm con khác chớ hơi nào bác đổ đường ra Chợ Mới. Rủi hổng phải nó thì có phải mình mất tiền một cách lãng xẹt hông ? Mà hình như lúc nầy bác đâu còn gác cu, gác kiếc gì nữa, cần gì phải nuôi cu mồi ?
- BÁC HAI: - (lớn giọng) - Mầy thì biết gì mà nói. Tao chưa chết thì không ai có thể đem con cu mồi nầy đi đâu cả ?
- HAI HÙNG: - Thì nó đem đi rồi đó...
- BÁC HAI: - Mầy tính chọc tức tao hả Hùng. Bởi vậy tao mới quyết tìm cho ra cái thằng ăn trộm... mà mầy qua đây chắc không phải vì chuyện mấy con cu đó chớ ?
- HAI HÙNG: - Thì bác biết rồi, ngay cả khi ba con còn sống, con đã không ưa chuyện chim chóc rồi. Cái con quan tâm là làm cách nào có tiền kìa.
- BÁC HAI: - Bởi vậy mầy mới không nghĩ gì đến cha mẹ, ông bà. Tính đem cả nền mộ tổ tiên đi bán đó.
- HAI HÙNG: - Kìa! Bác Hai nói vậy thì tội cho con quá. Cái chuyện xây nhà máy có phải mình muốn là được đâu! Ở trên người ta tính toán đâu ra đấy cả rồi. Ba con mới chết, con cũng đau lòng lắm chớ. Nhưng con hỏi bác nếu như mình cương quyết không chịu, lở họ ra lệnh cưởng chế mang xe bang, xe bừa vô san bằng thì lúc đó mình làm sao ? Chi bằng chủ động di dời trước có phải êm đẹp hơn không ?!
- BÁC HAI: - Làm sao hả ?! Khi nào tao chết thì chuyện đó mới xảy ra. Mầy cứ trù tao chết đi thì mọi chuyện sẽ được như ý mầy!
- HAI HÙNG: - Bác Hai! Thật ra con đâu có ý đó...

(Ngay lúc đó Út Thắm bước vào, không nhìn thấy Hai Hùng cô ta nói với bác Hai bằng một giọng tức tối)

- THẮM: - Bác Hai! Bác coi, con không chịu bán đất nên bây giờ anh Hai con nói máy hư không suốt lúa cho con. Mà lúa thì con cắt mấy ngày rồi, ủ mưa nắng vài bữa nửa chắc rụng không còn một hột.
- HAI HÙNG: - Cái con nầy! Mầy ăn nói gì kỳ vậy ? máy hư thì tao nói hư, hỏng lẻ mầy muốn tao nhai lúa cho mầy bằng hai hàm răng ?
- THẮM: - Phải rồi! Máy hư, máy hư mà mới hôm qua suốt cho anh Tư Tửng cả chục công đất...
- BÁC HAI: - Hùng! Tao không ngờ mầy tệ quá, anh em ruột mà mầy đối xử với nhau như vậy à ?
- HAI HÙNG: - Máy con hư thiệt mà bác Hai, hổng tin bác qua bển mà coi!
- BÁC HAI: - Mầy nói nghe tức cười quá, tao có coi thì cũng biết cóc khô gì! Chỉ có chủ của nó thì mới biết là nó bệnh thật hay bệnh giả... mà máy hư sao mầy không ở nhà lo sửa chửa ? qua đây làm cái gì ?
- HAI HÙNG: - Thì con qua đây coi anh Tám có ghé hông ? chẳng biết cái chuyện xây dựng nhà máy đó tới đâu rồi ?
- BÁC HAI: - Tới đâu thây kệ người ta! Cái chuyện lúa thóc của em út mầy nè sao không lo, lại đi lo cái chuyện lớn lao chi vậy ?
- THẮM: - (sụt sịt khóc) – Bác Hai! Rồi bây giờ con biết tính làm sao, đang lúc đông ken biết kêu máy nào, trong khi ai cũng dằn ngày trước cả tháng trời...

(Đúng lúc đó Tư Tửng về tới, chưa bước vào cửa anh ta đã tía lia cái miệng từ ngoài sân)

- TƯ TỬNG: - Bác Hai ơi! Bác Hai! Đúng nó rồi, đúng là con cu của bác rồi.
- BÁC HAI: - Mầy thiệt đúng là già mà hổng nên nết, ăn nói như vậy mà nghe được à!
- TƯ TỬNG: - (cười, cười ra vẻ nhận lổi) – Con xin lổi bác! Tại con mừng quá. Bác biết hôn! Con có thằng bạn cũng là dân chơi cu, gác quốc ngoài Chợ Mới. Vừa rồi, gặp con nó khoe ông anh nó mới mua được con cu mồi hay lắm, mỗi khi cất giọng là “bo” một tràng 7, 8 tiếng. Con nghi nghi rồi, vì con cu của mình cũng bo 7 tiếng mà, vậy là con nói với nó để tao ra coi thử. Hồi sáng nầy con đổ đường ra ngoải, vừa thấy nó là con biết gặp lại cố nhân rồi. Cái cánh bên trái nó hơi xệ xuống, còn tiếng “bo” của nó làm sao mà lầm lẩn được. Mà hình như nó cũng nhận ra con hay sao ấy...
- HAI HÙNG: - (nói chen vào) – Sao mầy không bắt nó đem về luôn ?
- TƯ TỬNG: - Anh nói nghe dễ quá! Tui lấy lý do gì mà bắt ? Tui cũng hổng nói vụ mình bị mất trộm nữa mà chỉ khen con cu mồi hay quá, sau đó lai rai vài xị rồi về.
- BÁC HAI: - Mầy thì đi tới đâu là nhậu tới đó, bởi vậy tao ở nhà đợi mày cóc muốn mọc râu luôn. À! Mà hồi nảy mầy nói hình như con cu làm sao?
- TƯ TỬNG: - Bác biết hôn! Khi thấy con lại gần huýt gió mấy tiếng là nó “bo” lên một hơi mấy tràng không nghỉ, làm thằng bạn con cũng cảm thấy lạ.
- THẮM: - Hồi ba em còn sống, ổng cưng nó còn hơn tụi em nữa. Mỗi lần ổng đi đâu về là nó kêu lên inh ỏi nhiều khi phát bực.
- BÁC HAI: - Con vật nhiều khi còn hơn con người ở khía cạnh tình cảm. Nếu mình yêu thương nó thì nó sẽ yêu thương lại mình...
- TƯ TỬNG: - Có chuyện nầy con muốn hỏi bác. Vì sao bác nhất định phải tìm lại cho bằng được con cu nầy ? con nhớ trước đây bác từng có những con còn hay hơn con nầy nhiều mà ?
- BÁC HAI: - Được rồi! Sẳn có hai đứa con ba Tam ở đây tao kể cho tụi mầy nghe câu chuyện nầy. Câu chuyện xảy ra đã tám năm rồi, đó là ngày mà tao và ba Tam bắt được con cu nầy.
- THẮM: - Con nhớ rồi! Phải cái hồi bác với ba con đi gác cu rồi bác bị rắn cắn. Đúng không bác Hai ?
- BÁC HAI: - Bây nhớ đúng lắm! Lần đó bác với ba con đổ đường lên tận miệt Thoại Sơn, Châu Đốc. Hai anh em quần nát mấy cánh rừng ở đó hai, ba ngày bắt được cũng bộn rồi. Sáng đó, tao tính về rồi thì chợt nghe nó “bo” một tràng dài lảnh lót. Tao với ba Tam đều là dân trong nghề nên nghe qua đã biết đây là của hiếm. Tìm chổ đặt cái “lụp” ngon lành rồi, tao với ba Tam ngồi chờ. Mà tụi bây biết không! dường như nó cũng hiểu chổ đồng loại nó đang đứng ngữa cổ kêu kia là cạm bẫy nên không xáp vào đá mà chỉ đậu xa xa kêu đáp lại. Cả một buổi tao với ba Tam nín thở, rình không dám nhúc nhích vậy mà nó vẫn đậu cách 4,5 mét “bo” cúc cù cu như thể chọc tức vậy.
- TƯ TỬNG: - Rồi chừng nào mới bắt được bác Hai ?
- BÁC HAI: - Cái thằng cứ tươm tướp. Thì mầy để từ từ tao kể. Mặt trời đúng ngọ rồi, đói bụng quá tao kêu ba Tam lội ra xóm kiếm cái gì ăn, còn tao ở lại quyết bắt cho bằng được. Đâu khoảng hơn tiếng đồng hồ sau, ba Tam vẫn chưa trở lại thì tao thấy nó bay rề rề lại gần cái “lụp”, còn con cu mồi trong “lụp” thì cũng hứng chí kêu càng lúc càng lớn. Tao nói thầm trong bụng chuyến nầy coi mầy chạy đi đâu!
- TƯ TỬNG: - (giọng hồi hộp) – Rồi! Rồi... nó vô hông Bác Hai?
- BÁC HAI: - Nhưng, ngay lúc nó vừa tính xáp vào đá thì tao chợt thấy đau nhói dưới chân, nhìn xuống chỉ thấy một lằn dài màu đen vừa khuất vô bụi rậm. Tao biết mình bị rắn hổ cắn rồi nên xé cái khăn rằn trên đầu cột thật chặt phía trên bắp chân. Nghe tiếng động dưới nầy, con cu cũng hoảng hồn bay mất. Tao cũng mặc kệ tụi nó, phải lo cho tính mạng mình trước nên quay ra hướng ba Tam vừa đi. Mấy lần đi gác trước tụi tao đều có mang theo cục hút nọc rắn vậy mà lần nầy lú lẩn sao đó lại quên...
- THẮM: - Trời ơi! Sao Bác lại quên...?
- BÁC HAI: - Vẹt cây cỏ rậm rạp đâu được vài trăm mét thì tao xây xẩm mặt mày, ngã ngồi xuống không đi nổi nữa. May mắn là lúc đó ba Tam cũng vừa về tới. Vừa trông thấy tao là ba Tam nó hiểu rồi, chẳng nói chẳng rằng nó vụt bỏ mớ đồ ăn lỉnh kỉnh xốc nách cõng tao tốc chạy. Tụi bây biết không ở mấy khu rừng miệt đó khó đi lắm, một mình đã vất vả rồi nói chi phải cõng một người trên lưng. Vậy mà ba Tam cõng tao đi gần 3 cây số mới ra tới xóm dân, trên đường đi khi thấy tao mê man nó sợ quá vừa kêu anh Hai, anh Hai vừa khóc ròng. Đã vậy, chẳng biết đi đứng làm sao mà đạp phải miểng chai lút vô gần nữa bàn chân. Nó chỉ kịp đặt tao xuống, rút miếng miểng ra rồi để mặc máu chảy ròng ròng cõng tao đi tiếp.
- THẮM: - Hèn gì! Chuyến đó về ba con bệnh luôn cả mấy ngày...
- HAI HÙNG: - (nạt) – Đừng có ăn cơm hớt! Để ổng kể tiếp coi...
- BÁC HAI: - May mắn là xóm đó có ông thầy rắn hay lắm. Khi tao mở mắt ra, vừa thấy ba Tam tao cũng giật mình. Hai mắt đỏ hoe, quần áo rách tùm lum, dính đầy máu. Ông thầy rắn nói nếu ba Tam đưa tao ra trể chừng vài phút nữa thôi là vô phương cứu chửa.
- TƯ TỬNG: - Ủa! Vậy rồi có bắt được con cu hông ?
- BÁC HAI: - Hết chết thật, tự nhiên tao đâm ra chết nhát. Tao nói với ba Tam thôi bỏ nó đi, cuốn đồ về. Ba Tam nó biết tao tiếc con cu nầy hùi hụi nên bảo tao nghỉ đở nhà ông thầy rắn một ngày để nó trở vô lấy đồ, vì lúc đó gấp gáp quá cả con cu mồi cũng còn bỏ lại trong ấy.
- TƯ TỬNG: - Vậy là chú Ba trở vô...
- BÁC HAI: - Cái tánh của ba Tam là vậy, đã tính cái gì là quyết làm cho bằng được. Nó trở vô chổ cũ, rình cả một buổi sáng cuối cũng thì con cu cũng sụp bẫy. Trên đường về nhà nó nói tui gác con cu nầy là cho anh chớ không phải cho tui đâu. Vì nó mà anh suýt chết thì anh làm chủ nó là hợp lý rồi. Tao nhất định không nhận vì như thằng Tư biết, đã là dân gác cu thì làm sao mà không mê mấy con “thiện chiến”, nó nói vậy vì nó thương tao và cũng vì tao là anh nó, cái tánh nhường nhịn anh em trong nhà ba Tam đã có từ nhỏ kìa...
- THẮM: - Sau đận đó ba con cũng ít đi gác cu hơn.
- BÁC HAI: - Gác cu cũng có cái thú của nó. Lặn lội tìm cho được một con cu hay, rồi đặt “lụp”, gài cu mồi, ngồi rình hàng đôi ba tiếng đồng hồ hoặc đôi khi cả một, hai ngày chờ nó vô bẫy. Bắt được rồi thì quả thật không còn cái gì sướng hơn. Ở ngoài miền Bắc, dân chơi chim gọi nó là chim gáy, gặp mấy con “bo” một tràng 6,7 tiếng thì giá trị lắm chớ chẳng phải chơi đâu. Nhưng bây giờ dân gác cu thực dụng quá rồi, họ bẫy bằng lưới, thu tiếng kêu vô băng cát – sét có khi bắt một lần cả bầy mấy chục con. Mình thì càng ngày càng già, nuôi nó để hàng ngày nghe cúc cù cu cho đở nhớ nghề vậy thôi...
- TƯ TỬNG: - Vậy là bác Hai nuôi con cu nầy như một cách tưởng nhớ chú Ba chớ gì ?
- THẮM; - Trời ơi! Anh Tư nói hay như trong phim...
- TƯ TỬNG: - Con nhỏ nầy làm quê bây...
- BÁC HAI: - Tao đem nó về đây nuôi như một cách nhắc nhở rằng tình anh em ruột thịt nó quý báu, thiêng liêng vô cùng. Tiền bạc thì có thể kiếm được chớ tình nghĩa mà mất rồi thì khó mà tìm lại. Đó như bây giờ ba Tam chết rồi, có món gì ngon muốn mang cho nó cũng hổng được. Cứ nghe tiếng cu kêu tao lại nhớ cái lần chết hụt đó mà thương nó ứa nước mắt. Thằng Hùng, con Thắm hãy lấy cái gương đó mà sống thế nào đừng làm tủi vong linh của ba mình.
- HAI HÙNG: - (cuối đầu im lặng một lúc rồi ngước lên nói) - Dạ thưa bác Hai! Con hiểu rồi ạ! Con xin lổi bác. Thắm! Bây về bển chuẩn bị đi, một chút tao đem máy qua suốt.
- THẮM: - (giọng mừng rỡ) - Thiệt hả anh Hai ? Vậy em về trước nghe anh Hai. Qua liền nghe anh Hai...

(Thắm vội vả lấy chiếc nón lá đội lên đầu rồi đi nhanh ra cửa. Lúc đó Tám Tuồng cũng vừa bước vào. Hai người chạm mặt, Thắm buột miệng)

- THẮM: Ủa! Anh Tám mới tới hả.
- TÁM TUỒNG: - Ờ! tôi mới tới. Cô Út đi đâu mà có vẻ vội vả quá vậy ?
- THẮM: - Em phải về để lo suốt lúa, cắt hổm rày rồi cũng hơi nóng ruột. Thôi anh Tám ở chơi em về.
- TÁM TUỒNG: - Chào cả nhà. Ủa! Làm gì mà đông đủ quá vậy ? Chú Tư Tửng mùa mầy lúa trúng có liên hoan gì chưa ? Nhớ cho hay nghe.
- TƯ TỬNG: - Anh Tám nói chơi hoài, liệu anh có chịu ghé nhà nghèo uống ly rượu nhạt không đó.
- TÁM TUỒNG: Thôi! nói đùa với chú Tư vậy mà! Thưa bác Hai! Bửa nay con ghé...
- BÁC HAI: - Lại là chuyện cái nhà máy chớ gì ? Bây khỏi thuyết phục tao mất công. Bỏ tiền tỷ ra kêu tao dời nền mộ, tao cũng không dời nữa chớ đừng nói vài trăm triệu.
- HAI HÙNG: - Đó! Anh Tám thấy không, tôi đã nói với anh mà...
- BÁC HAI: - (nạt lớn) – Mầy nói cái gì với thằng Tám hả ?
- TÁM TUỒNG: - Dạ! Xin bác Hai đừng nóng. Hôm nay con ghé là định nói với gia đình chuyện khác kia.
- BÁC HAI: - Chuyện khác là chuyện gì bây nói thử coi.
- TÁM TUỒNG: - Hôm qua con lên huyện họp, mấy anh trên đó cho biết cái dự án xây dựng nhà máy tại địa phương mình đã đình lại vì nguyên nhân gì đó cháu chưa rõ, khi nào có tin mới mấy ảnh sẽ thông báo sau.
- BÁC HAI: - Phải rồi! Đình lại là phải rồi, tao chẳng buồn phiền, thắc mắc chút nào đâu... Ủa! Thằng Hùng bây tính đi đâu đó ?
- HAI HÙNG: - (đi nhanh ra cửa) – Dạ! Con về suốt lúa cho con Thắm... anh Tám ở chơi tui về.
- BÁC HAI: - Ờ ! mầy về lo cho em út đi. Còn thằng Tửng chuẩn bị ngày mai tao với mầy đi Chợ Mới.
- TÁM TUỒNG: - Ủa! Bác hai đi Chợ Mới làm gì ?
- BÁC HAI: - Tao đi bắt con cu mồi về.
- TÁM TUỒNG: - Lại là con cu mồi hả Bác Hai.
- BÁC HAI: - Ờ! nó đó bây.

MÀN HẠ